Van verminderde productiviteit tot burn-out: dit zijn de gevolgen van een overprikkeld brein

Valt het je ook op dat veel mensen uitgeput zijn? En dat burn-out een epidemie geworden is? Misschien voel je zelf dat je tegen je grenzen aan loopt, met alle gevolgen van dien. Want uitputting heeft een grote invloed op je functioneren. Een verminderde productiviteit bijvoorbeeld. 

Een van dé cruciale factoren in die evolutie is een overprikkeld brein. In deze blog ga ik er dieper op in en leg ik uit wat je eraan kunt doen.

Het kernprobleem: time is money

In onze maatschappij moet alles zo productief en efficiënt mogelijk verlopen. Want time is money. Zoals in een vorige job, waarvoor ik me veel met de auto verplaatste. Verloren tijd, vond ik. Tot ik audioboeken ontdekte en zo dacht die tijd zinvol te besteden. Zelfs mijn toenmalige collega’s probeerde ik enthousiast te overtuigen.

Ondertussen, in mijn werk als psycholoog, denk ik daar heel anders over. Je brein wil namelijk niet voortdurend gebombardeerd worden met allerlei prikkels. Het heeft af en toe wat rust nodig. En net dat is het probleem, want onze actuele samenleving gunt je brein geen rust. Je moet voortdurend ‘aan’ staan en je krijgt dus voortdurend prikkels binnen. 

Bovendien laten veel mensen hun zelfbeeld en eigenwaarde bepalen door hun prestaties. Dat is conditionering, enerzijds gevoed door opvoeding, maar ook door de maatschappij waarin presteren zo belangrijk is.

De oorzaken van overprikkeling

Dat zoveel mensen overbelast raken en kampen met burn-out is een teken aan de wand dat we willen te snel te veel willen (doen). Af en toe een versnelling lager mag dus écht wel. 

Iets wat in het pre-schermentijdperk, niet zo lang geleden, wel nog kon. Er waren geen smartphones, geen social media, geen Netflix … ons brein werd dus niet constant geprikkeld. Als je ergens moest wachten, moest je gewoon wachten. Zonder al die afleiding. En dat waren die kleine, broodnodige momentjes van rust en mindfulness. Op een natuurlijke manier geïntegreerd in ons leven.

Vandaag zijn schermen alomtegenwoordig. En doen we ook nog eens heel veel zaken tegelijk, denk maar aan tv-kijken met de gsm in de hand. Multitasken noemen ze dat zo mooi. Voor jou voelt het misschien makkelijk aan, maar het kost je brein ontzettend veel energie. 

Wist je dat we nu op één dag evenveel prikkels binnenkrijgen als onze voorouders op een heel jaar? Het probleem is dat ons brein is in die relatief korte tijd (volgens de menselijke evolutie) niet zo veel veranderd is. Logisch dus dat je je overprikkeld voelt.

Multitasken: te vermoeiend voor jouw brein

Een klein experimentje (uit het boek ‘Kinderen zijn geen puppy’s’ van Jürgen Peeters die zich baseerde op het boek van Theo Compernolle) om aan te tonen dat het voor jouw brein vermoeiend is om verschillende zaken te combineren: 

Neem een blad papier en schrijf het woord KRUISWOORDRAADSEL. Schrijf vervolgens onder elke letter een cijfer. Dat ziet er dan zo uit:

K R U I S W O O R D R A A D S E L

1 2 3 4

Doe nu het volgende: schrijf telkens een letter uit het woord KRUISWOORDRAADSEL en dan een cijfer uit de reeks er onder. Dan schijf je dus K, 1, R, 2, U, 3, I…

K R U I 

1 2 3 

De tweede oefening duurt langer en je maakt meer fouten, want de vermoeidheid neemt toe.

De gevolgen: van verminderde productiviteit tot burn-out

Conclusie: wanneer je brein voortdurend overprikkeld wordt, is het niet meer zo productief. Al geeft voortdurend in de weer zijn je het gevoel dat dat wel zo is. Het klinkt misschien wat tegenstrijdig, maar wanneer je jezelf rust gunt en vriendelijk bedankt voor multitasking, ben je meestal net productiever en efficiënter. 

Wanneer je niets aan die overprikkeling doet, evolueer je stilaan van een verminderde productiviteit naar (mentale) vermoeidheid en uiteindelijk naar overbelasting en burn-out.

Zo geef je je brein meer rust

Je hoorde vast al eens dat vervelen goed is voor kinderen, omdat het hun creativiteit bevordert. Voor volwassenen is dat niet anders, want die ‘verveelmomenten’ zijn eigenlijk momenten van rust. Ze zorgen er onder andere voor dat je probleemoplossend vermogen en creativiteit worden gestimuleerd. Even niets doen is dus de beste remedie. 

Vind je dat moeilijk? Begin al eens met tien minuten. Je zal merken hoe moeilijk dat kan zijn en hoe hard je geneigd bent om je gsm vast te nemen, hoe je wilt starten met verschillende to-dolijstjes …

Maar … oefening baart kunst. Je minder vermoeide brein zal je er ontzettend dankbaar voor zijn. 

Wat nog kan helpen: een paar keren na elkaar lang uitademen. Dat kan op eender welke plek, van het toilet tot in de auto. Zoveel beter voor je innerlijke rust dan een audioboek beluisteren. 😉 

Vind je het moeilijk om meer rust in je leven te creëren, en voel je dat je overbelast bent of afstevent op een burn-out? Wil je aan de slag met je verminderde productiviteit? Als psycholoog help ik je graag verder.